Raimondo Piras

Raimondo Piras

(Biddanoa Monteleone, 1905 – 1978)

N

àscïu in Biddanoa Monteleone (SS) su 29 de su mesi-de-ladàmini 1905, fillu de Denoisa Galleri e Fideli Piras, famìllia de pastoris arricus. Sa mama si morit candu issu teniat set’annus e po totu sa vida dd’at a abarrai custu dolu chi prus de una borta at contau me is poesias. Acabbada sa scola, at a essi de sèmpiri afadau de is poetas cuntzitadinus suus, comenti Sarbadori Mortello. In su 1924, a s’edadi de 21 annus, incumentzat a cantai in su palcu cun Antonandria Cucca, cantadori famau de Ossi po sa festa de Santu Cristolu in Montresta. De imoi incumentzat sa carriera de cantadori. De su 1925 cantat cun Barore Tucone de Buddusò, prus mannu de 20 annus cun d-unu sutzessu de pùbricu. Impari ant cantau po 43 annus, finsas a su 1968. Nc’arrenescint a amanniai su setori de sa poesia rimada, introdusendi argumentus nous e cun espositzionis amelloradas. S’ùrtimu spetàculu de Barore Tucone fut pròpiu impari a Arremundu: a Narabuia, po sa festa de Santa Reparada, s’8 de su mesi-de-ladàmini 1968. Barore teniat 86 annus. In su 1930 si cojat cun Denoisa Seche e ant tentu ses fillus: Angèlica, Fidele, Pedrepàulu, Antoni, Denoisa e Frantziscu. De su 1932 a su 1937 no podit prus cantai po mori de is limitatzionis de su Guvernu fascista po custas rapresentatzionis. In prus, de su 1946 sa boxi s’est abasciada e custu ddu sinnat po totu sa vida, fatu-fatu si depit pasiai de cantai. Est stètiu su primu poeta chi at bintu su prèmiu Tzitade de Otieri po sa poesia improvisada, in su 1959, cun Sa di’ de is mortus. At cantau cun totu is poetas mannus de s’època sua: Antoni Cubeddu, Andonandria Cucca, Frantziscu Demartis, Antoni Farina, Pitanu Moretti, Ciciu Piga, Jommaria Pulina, Barore Testone, Antoni Piredda, Barore Budronne, Nanneddu Chìghine, Pitzente Sìmula, Gavinu Piredda, Totoni Crobu, Nanneddu Solinas, Peppe Sozu, Juanne Seu, Bernardu Zizi, Antoni Pazzola, Frantziscu Sale, Frantziscu Mura, Màriu Màsala. Ma pruschetotu cun Barore Tucone e cun Peppe Sozu me is ùrtimus annus de sa vida sua. Si morit su 21 de maju de su 1978, a s’edadi de 73 annus. No si podit stabiliri totu su chi at prodùsiu, pustis de sa morti ant fatu un’arregorta no cumpria de medas òberas.

SONETTI

A MAMA MIA

Mama, cando l’apo connoschìda,
né giovana no fut né antziana.
Fut altighìna, bella e colorida,
faci-longa, rassita e pili-cana.
Unu pagu pazosa, ma no vana,
sabia e bona, e pobidda finida.
Sa domo che iscatula pulida
teniat, e de modos fut galana.
Su ighinadu l’aiat a gala
e meda l’amaiat ca fut bona
e l’aiat invidia e rispetu.
A mie at allevadu cun afetu
e m’at dadu su late ‘e s’Elicona
su pagu tempus chi m’at giutu a pala.
02/12/1923

 

A BABBU MEU

Istìzile, altighinu e fat’a tonu,
fronti-altu, oji-jaru e cari-tundu,
abigu, né castanzu né biundu,
severu, ma ‘e animu fut bonu.
Ladinu e intzisivu in s’arrejonu,
discutinde a niunu fut segundu:
mancari illiteradu fut profundu
ca de natura teniat su donu.
Ischiat sos revessos adrissare
e po cumponner pretos a cussentzia
lu preferiat su paisu intreu.
Si Deu m’aèrat postu a seberare
leàrem’unu babbu a preferentzia,
m’aia seberadu a babbu meu.

 

REMEDIOS ANTIGOS

Cando sos canes s’arrajolaìana
ponian su cuile in oriolu.
A su cateddu a su mes’annu solu
un’operassione li faghìana:
a punta ‘e lepa nde li ogaìana
dae suta sa limba un’elmizolu
e da sa maladia ‘e su rajolu
po tota vida l’immunizaìana.
Sos pastores antigos che frebbotos
nde reperian sos meighinales
d’elvas, linnas, de ludu e animales,
salamedru, fumàdigu e decotos.
Po iscungiuros magicos fun dotos
e po segnìas fun ispetziales.
15/09/1977

 

SU DEGHESSETTE ‘E SU MESE ‘E NADALE

Su deghesette ‘e su mese ‘e nadale
s’annu mill’e settighentos e unu
in sa Sardigna bellu e Santamente.
     Da-e Mari’Anna allegramente
     nasche Pizzente in allegria manna,
     allegramente da-e Mari’Anna      nasche Pizzente in manna allegria,
     allegramente da-e Anna Maria
     Pizzente in allegria manna naschede.
     Sin’a vint’annos in Laconi paschede
     cun su babbu Mattia Cadellu.
Su deghesette ‘e su mese ‘e nadale
s’annu mille settighentos e unu,
In sa Sardigna Santamente e bellu.
     Da-e sende in s’edade novellu
     pienu ‘e Santidade arreionende.
     Da-e novellu in s’edade sende,
     arreionende pienu ‘e Santidade,
     Da-e novellu sende in s’edade
     arreionende ‘e Santidade pienu.
     Custu, fattu no est pro su terrenu,
     già naraia sa zente benigna.
Su deghesette ‘e su mese ‘e nadale
s’annu mille settighentos e unu,
bellu e Santamente in sa Sardigna.
     Sende in pizzinnia anima digna,
     l’est turmentende dura maladia
     anima digna sende in pizzinnia,
     l’est dura maladia turmentende
     anima digna in pizzinnia sende,
     l’est turmentende maladia dura.
     S’invoca tando a sa Vergine pura
     e cun salude vive che d’ogn’unu.
Su deghesette ‘e su mese ‘e nadale
in sa Sardigna bellu e Santamente.
s’annu mille settighentos e unu.
     Pizzente sanu vivende in comunu,
     su campu ‘e Sarcidanu attraessende,
     Pizzente sanu in comunu vivende
     attraessende su campu ‘e Sarcidanu,
     Pizzente in comunu vivende sanu
     attraessende ‘e Sarcidanu su campu.
     Su caddu curre s’iscappa che lampu
     e rinnova su votu in sos momentos.
Su deghesette ‘e su mese ‘e nadale
in sa Sardigna bellu e Santamente.
s’annu mille e unu e setteghentos.
    Che Santu pellegrinu in sos cunventos,
    had’indossadu mantu cappuccinu,
    in sos cunventos che Santu pellegrinu
    had’indossadu cappuccinu mantu,
    in sos cunventos che pellegrinu santu,
    su mantu cappuccinu had’indossadu.
    Fi da-e tottu Cagliari ammiradu
    e rispettadu che tesoro mannu.
Su deghesette ‘e su mese ‘e nadale
in sa Sardigna bellu e Santamente.
su mill’e settighentos e un’annu.
     Narad’addiu a su mundu e s’ingannu
     si separat da-e sos suos giocundu,
     narad’addiu a s’ingannu ‘e su mundu
     da-e sos suos giocundu si separat
     a s’ingannu ‘e su mundu addiu narat
     si separat giocundu da-e sos suos.
     A sa vida mundan’a sos congluos
     e ha dadu su bene temporale.
In sa Sardigna bellu e Santamente
s’annu mille settighentas’ e unu,
su deghesette ‘e su mese ‘e nadale.
     Cumprid’had’ottant’annos senza male
     e ha guaridu minores e mannos
     cumpridu senza male had’ottant’annos
     e mannos e minores ha guaridu
     senza male ottant’annos ha cumpridu
     e guaridu ha mannos e minores.
     A ottant’unu cun tottu sos onores
     a raggiuntu su re de sos res.
S’annu mill’e settighentos e unu,
in sa Sardigna bellu e Santamente,
su deghesette ‘e nadale su mese.
     Como Fra Ignaziu ch’in su Chelu sese,
     est ‘onzi coro ‘e Santu zelu saziu
     como chi sese in su Chelu Fra Ignaziu
     est ‘onzi coro saziu ‘e Santu zelu.
     Fra Ignaziu como chi sese in Chelu
     ‘onzi coro ‘e Santu zelu saziu este,
     a tottu manda una lughe celeste
     e aggiua custu miseru poete.
S’annu mill’e settighentos e unu,
in sa Sardigna bellu e Santamente.
de nadale in su mese su deghesette.
     Sa manu soberana gratu ‘ette(s)
     oe veneradu t’hana Beatu
     ‘ettes sa manu soberana e gratu
     oe Beatu veneradu t’hana     ‘ettas gratu sa manu soberana    oe Beatu t’hana veneradu,    s’elettu sardu populu istimadu     est isettende cun felice incantu     su die de ti proclamare Santu.
Laconi, 1949 per Beato Fra Ignazio.

Cumpartzi

Share on facebook
Facebook
Share on whatsapp
WhatsApp
Share on email
Email

Unu progetu cun su contribudu de sa Fondazione di Sardegna

Còmpora su lìburu de
SU SARDU, LÌNGUA
DE EUROPA