Raimondo Piras

Raimondo Piras

(Biddanoa Monteleone, 1905 – 1978)

N

àschidu in Biddanoa Monteleone (SS) su 29 de su mese-de-Santuaine 1905, fizu de Denoisa Galleri e Fidele Piras, famìlia de pastores ricos. Sa mama est morta cando issu aiat set’annos e pro totu sa vida l’est abarradu custu dolu chi prus de una bia at contadu in sas poesias. Agabbada s’iscola, at a èssere dae sèmpere incantadu dae sos poetas de sa matessi bidda sua, comente Sarbadore Mortello. In su 1924, a s’edade de 21 annos, incomintzat a cantare in su palcu cun Antonandria Cucca, cantadore famadu de Ossi  pro sa festa de Santu Cristolu in Montresta. Dae tando comintzat sa carriera de cantadore in palcu. Dae su 1925 cantat cun Barore Tucone de Buddusò, prus mannu de 20 annos cun d-unu sutzessu de pùbricu. Paris an cantadu pro 43 annos, finas a su 1968. Resessin a fàghere crèschere su setore da sa poesia rimada, ponìnde-che aintro argumentos noos e cun espressadas mezoradas. S’ùrtimu ispetàculu de Barore Tucone fit pròpiu cun Remundu: a Narabuia, pro sa festa de Santa Reparada, s’8 de su mese-de-Santuaine 1968. Barore aiat 86 annos. In su 1930 si cojat cun Denoisa Seche e at tentu ses fizos: Angelica, Fidele, Pedrepàule, Antoni, Denoisa e Frantziscu.Dae su 1932 a su 1937 non podet cantare ca su Guvernu fascista aiat limitadu custas garas, in prus, dae su 1946 sa boghe s’est abassiada e custu l’at sinnadu pro tota vida, fatu-fatu si depet pasare de cantare. Est istadu su primu poeta chi at bìnchidu su prèmiu Tzitade de Otieri pro sa poesia improvisada, in su 1959, cun Sa die de sos mortos. At cantadu cun totu sos poetas mannos de su tempus sou: Antoni Cubeddu, Antonandria Cucca, Fantziscu Demartis, Antoni Farina, Pitanu Moretti, Ciciu Piga, Jommaria Pulina, Barore Testone, Antoni Piredda, Barore Budronne, Nanneddu Chighine, Pitzente Simula, Gavinu Piredda,Totoni Crobu, Nanneddu Solinas, Peppe Sozu, Barore Sassu, Juanne Seu, Bernardu Zizi, Antoni Pazzola, Frantziscu Sale, Frantziscu Mura, Mariu Màsala. Ma pruscheàteru cun Barore Tucone, Barore Sassu e Peppe Sozu in sos ùrtimos annos de sa vida sua. Est mortu su 21 de maju de su 1978 a s’edade de 73 annos. Non si podet tenner contu de su chi totu at produidu, pustis de sa morte an fatu una regorta non cumprida de medas òberas. 

SONETTI

A MAMA MIA

Mama, cando l’apo connoschìda,
né giovana no fut né antziana.
Fut altighìna, bella e colorida,
faci-longa, rassita e pili-cana.
Unu pagu pazosa, ma no vana,
sabia e bona, e pobidda finida.
Sa domo che iscatula pulida
teniat, e de modos fut galana.
Su ighinadu l’aiat a gala
e meda l’amaiat ca fut bona
e l’aiat invidia e rispetu.
A mie at allevadu cun afetu
e m’at dadu su late ‘e s’Elicona
su pagu tempus chi m’at giutu a pala.
02/12/1923

 

A BABBU MEU

Istìzile, altighinu e fat’a tonu,
fronti-altu, oji-jaru e cari-tundu,
abigu, né castanzu né biundu,
severu, ma ‘e animu fut bonu.
Ladinu e intzisivu in s’arrejonu,
discutinde a niunu fut segundu:
mancari illiteradu fut profundu
ca de natura teniat su donu.
Ischiat sos revessos adrissare
e po cumponner pretos a cussentzia
lu preferiat su paisu intreu.
Si Deu m’aèrat postu a seberare
leàrem’unu babbu a preferentzia,
m’aia seberadu a babbu meu.

 

REMEDIOS ANTIGOS

Cando sos canes s’arrajolaìana
ponian su cuile in oriolu.
A su cateddu a su mes’annu solu
un’operassione li faghìana:
a punta ‘e lepa nde li ogaìana
dae suta sa limba un’elmizolu
e da sa maladia ‘e su rajolu
po tota vida l’immunizaìana.
Sos pastores antigos che frebbotos
nde reperian sos meighinales
d’elvas, linnas, de ludu e animales,
salamedru, fumàdigu e decotos.
Po iscungiuros magicos fun dotos
e po segnìas fun ispetziales.
15/09/1977

 

SU DEGHESSETTE ‘E SU MESE ‘E NADALE

Su deghesette ‘e su mese ‘e nadale
s’annu mill’e settighentos e unu
in sa Sardigna bellu e Santamente.
     Da-e Mari’Anna allegramente
     nasche Pizzente in allegria manna,
     allegramente da-e Mari’Anna     nasche Pizzente in manna allegria,
     allegramente da-e Anna Maria
     Pizzente in allegria manna naschede.
     Sin’a vint’annos in Laconi paschede
     cun su babbu Mattia Cadellu.
Su deghesette ‘e su mese ‘e nadale
s’annu mille settighentos e unu,
In sa Sardigna Santamente e bellu.
     Da-e sende in s’edade novellu
     pienu ‘e Santidade arreionende.
     Da-e novellu in s’edade sende,
     arreionende pienu ‘e Santidade, 
   
Da-e novellu sende in s’edade
     arreionende ‘e Santidade pienu.
     Custu, fattu no est pro su terrenu,
     già naraia sa zente benigna.
Su deghesette ‘e su mese ‘e nadale
s’annu mille settighentos e unu,
bellu e Santamente in sa Sardigna.
     Sende in pizzinnia anima digna,
     l’est turmentende dura maladia
     anima digna sende in pizzinnia,
     l’est dura maladia turmentende
     anima digna in pizzinnia sende,
     l’est turmentende maladia dura.
     S’invoca tando a sa Vergine pura
     e cun salude vive che d’ogn’unu.
Su deghesette ‘e su mese ‘e nadale
in sa Sardigna bellu e Santamente.
s’annu mille settighentos e unu.
     Pizzente sanu vivende in comunu,
     su campu ‘e Sarcidanu attraessende,
     Pizzente sanu in comunu vivende
     attraessende su campu ‘e Sarcidanu,
     Pizzente in comunu vivende sanu
     attraessende ‘e Sarcidanu su campu.
     Su caddu curre s’iscappa che lampu
     e rinnova su votu in sos momentos.
Su deghesette ‘e su mese ‘e nadale
in sa Sardigna bellu e Santamente.
s’annu mille e unu e setteghentos.
    Che Santu pellegrinu in sos cunventos,
    had’indossadu mantu cappuccinu,
    in sos cunventos che Santu pellegrinu
    had’indossadu cappuccinu mantu,
    in sos cunventos che pellegrinu santu,
    su mantu cappuccinu had’indossadu.
    Fi da-e tottu Cagliari ammiradu
    e rispettadu che tesoro mannu.
Su deghesette ‘e su mese ‘e nadale
in sa Sardigna bellu e Santamente.
su mill’e settighentos e un’annu.
     Narad’addiu a su mundu e s’ingannu
     si separat da-e sos suos giocundu,
     narad’addiu a s’ingannu ‘e su mundu
     da-e sos suos giocundu si separat
     a s’ingannu ‘e su mundu addiu narat
     si separat giocundu da-e sos suos.
     A sa vida mundan’a sos congluos
     e ha dadu su bene temporale.
In sa Sardigna bellu e Santamente
s’annu mille settighentas’ e unu,
su deghesette ‘e su mese ‘e nadale.
     Cumprid’had’ottant’annos senza male
     e ha guaridu minores e mannos
     cumpridu senza male had’ottant’annos
     e mannos e minores ha guaridu
     senza male ottant’annos ha cumpridu
     e guaridu ha mannos e minores.
     A ottant’unu cun tottu sos onores
     a raggiuntu su re de sos res.
S’annu mill’e settighentos e unu,
in sa Sardigna bellu e Santamente,
su deghesette ‘e nadale su mese.
     Como Fra Ignaziu ch’in su Chelu sese,
     est ‘onzi coro ‘e Santu zelu saziu
     como chi sese in su Chelu Fra Ignaziu
     est ‘onzi coro saziu ‘e Santu zelu.
     Fra Ignaziu como chi sese in Chelu
     ‘onzi coro ‘e Santu zelu saziu este,
     a tottu manda una lughe celeste
     e aggiua custu miseru poete.
S’annu mill’e settighentos e unu,
in sa Sardigna bellu e Santamente.
de nadale in su mese su deghesette.
     Sa manu soberana gratu ‘ette(s)
     oe veneradu t’hana Beatu
     ‘ettes sa manu soberana e gratu
     oe Beatu veneradu t’hana
     ‘ettas gratu sa manu soberana
     oe Beatu t’hana veneradu,
     s’elettu sardu populu istimadu
     est isettende cun felice incantu
     su die de ti proclamare Santu.
Laconi, 1949 per Beato Fra Ignazio.

Cumparti

Share on facebook
Facebook
Share on whatsapp
WhatsApp
Share on email
Email

Unu progetu cun su contribudu de sa Fondazione di Sardegna

Còmpora su lìberu de
SU SARDU, LÌNGUA
DE EUROPA