Raimondo Piras

Raimondo Piras

(Villanova Monteleone, 1905 – Villanova Monteleone, 1978)

N

ato a Villanova Monteleone (SS) il 29 di Ottobre del 1905, figlio di Denoisa Galleri e Fedele Piras. Famiglia di pastori benestanti, allevavano bestiame di diverse specie (pecore, capre, maiali, mucche, cavalli). Perse la madre a soli 7 anni e per tutta la vita gli rimarrà questo dolore che più di una volta espresse nei suoi versi. Terminata la scuola dell’obbligo, sarà da sempre affascinato dai poeti suoi concittadini, soprattutto da Salvatore Mortello. Nel 1924 all’età di 21 anni, inizia a cantare sul palco con Antonio Andrea Cucca, famoso cantautore di Ossi per la festa di San Cristoforo a Montresta. Da questo momento inizia la sua carriera come cantautore. Dal 1925 si unisce nelle gare con Salvatore Tucone di Buddusò, più grande di 20 anni ottenendo grossi successi e seguìto di pubblico. Cantarono insieme per 43 anni, fino al 1968. Essi riuscirono a accrescere il panorama della poesia rimata, introducendo argomenti nuovi e con modalità espositive migliorate. L’ultimo spettacolo di Salvatore Tucone fu proprio insieme a  Raimondo: a Narbolia, per la festa di Santa Reparata, l’8 di Ottobre del 1968. Salvatore aveva 86 anni. Nel 1930 si sposa con Denoisa Seche e con lei ebbe sei figli: Angélica, Fedele, Pietro Paolo, Antonio, Denoisa e Francesco. Dal 1932 al 1937 la sua carriera si dovette fermare per via delle limitazioni imposte dal Governo Fascista per questo tipo di rappresentazioni. Inoltre, dal 1946 ebbe un abbassamento di voce che si porterà dietro per il resto della sua vita costringendolo ogni tanto a fermarsi dall’esibirsi. Fu il primo poeta campidanese ad affermarsi nel prestigioso Premio Città di Ozieri, nel 1959, con Sa di’ de is mortus. Cantò con tutti i grandi poeti della sua epoca: Antonio Cubeddu, Antonio Andrea Cucca, Francesco Demartis, Antonio Farina, Sebastiano Moretti (Pitanu Morette), Francesco Piga, Giommaria Pulina, Salvatore Testone, Antonio Piredda, Salvatore Budroni (Barore Budrone), Giovanni Chìghine, Vincenzo Sìmula, Gavino Piredda, Antonio Crobu, Giovanni Solinas, Giuseppe Sotgiu (Pepe Sozu), Giovanni Seu, Bernardo Zizi, Antonio Pazzola, Francesco Sale, Francesco Mura, Mario Masala. Ma più che altro si esibì con Salvatore Tucone e con Giuseppe Sotgiu negli ultimi anni della sua vita. Morì il 21 di Maggio del 1978, all’età di 73 anni. Impossibile stabilire tutta la produzione di Piras, solo dopo la sua morte è stata curata una raccolta incompleta di molte delle sue opere.

SONETTI

A MAMA MIA

Mama, cando l’apo connoschìda,
né giovana no fut né antziana.
Fut altighìna, bella e colorida,
faci-longa, rassita e pili-cana.
Unu pagu pazosa, ma no vana,
sabia e bona, e pobidda finida.
Sa domo che iscatula pulida
teniat, e de modos fut galana.
Su ighinadu l’aiat a gala
e meda l’amaiat ca fut bona
e l’aiat invidia e rispetu.
A mie at allevadu cun afetu
e m’at dadu su late ‘e s’Elicona
su pagu tempus chi m’at giutu a pala.
02/12/1923

 

A BABBU MEU

Istìzile, altighinu e fat’a tonu,
fronti-altu, oji-jaru e cari-tundu,
abigu, né castanzu né biundu,
severu, ma ‘e animu fut bonu.
Ladinu e intzisivu in s’arrejonu,
discutinde a niunu fut segundu:
mancari illiteradu fut profundu
ca de natura teniat su donu.
Ischiat sos revessos adrissare
e po cumponner pretos a cussentzia
lu preferiat su paisu intreu.
Si Deu m’aèrat postu a seberare
leàrem’unu babbu a preferentzia,
m’aia seberadu a babbu meu.

 

REMEDIOS ANTIGOS

Cando sos canes s’arrajolaìana
ponian su cuile in oriolu.
A su cateddu a su mes’annu solu
un’operassione li faghìana:
a punta ‘e lepa nde li ogaìana
dae suta sa limba un’elmizolu
e da sa maladia ‘e su rajolu
po tota vida l’immunizaìana.
Sos pastores antigos che frebbotos
nde reperian sos meighinales
d’elvas, linnas, de ludu e animales,
salamedru, fumàdigu e decotos.
Po iscungiuros magicos fun dotos
e po segnìas fun ispetziales.
15/09/1977

 

SU DEGHESSETTE ‘E SU MESE ‘E NADALE

Su deghesette ‘e su mese ‘e nadale
s’annu mill’e settighentos e unu
in sa Sardigna bellu e Santamente.
     Da-e Mari’Anna allegramente
     nasche Pizzente in allegria manna,
     allegramente da-e Mari’Anna
     nasche Pizzente in manna allegria,
     allegramente da-e Anna Maria
     Pizzente in allegria manna naschede.
     Sin’a vint’annos in Laconi paschede
     cun su babbu Mattia Cadellu.
Su deghesette ‘e su mese ‘e nadale
s’annu mille settighentos e unu,
In sa Sardigna Santamente e bellu.
     Da-e sende in s’edade novellu
     pienu ‘e Santidade arreionende.
     Da-e novellu in s’edade sende,
     arreionende pienu ‘e Santidade,
     Da-e novellu sende in s’edade
     arreionende ‘e Santidade pienu.
     Custu, fattu no est pro su terrenu,
     già naraia sa zente benigna.
Su deghesette ‘e su mese ‘e nadale
s’annu mille settighentos e unu,
bellu e Santamente in sa Sardigna.
     Sende in pizzinnia anima digna,
     l’est turmentende dura maladia
     anima digna sende in pizzinnia,
     l’est dura maladia turmentende
     anima digna in pizzinnia sende,
     l’est turmentende maladia dura.
     S’invoca tando a sa Vergine pura
     e cun salude vive che d’ogn’unu.
Su deghesette ‘e su mese ‘e nadale
in sa Sardigna bellu e Santamente.
s’annu mille settighentos e unu.
     Pizzente sanu vivende in comunu,
     su campu ‘e Sarcidanu attraessende,
     Pizzente sanu in comunu vivende
     attraessende su campu ‘e Sarcidanu,
     Pizzente in comunu vivende sanu
     attraessende ‘e Sarcidanu su campu.
     Su caddu curre s’iscappa che lampu
     e rinnova su votu in sos momentos.
Su deghesette ‘e su mese ‘e nadale
in sa Sardigna bellu e Santamente.
s’annu mille e unu e setteghentos.
    Che Santu pellegrinu in sos cunventos,
    had’indossadu mantu cappuccinu,
    in sos cunventos che Santu pellegrinu
    had’indossadu cappuccinu mantu,
    in sos cunventos che pellegrinu santu,
    su mantu cappuccinu had’indossadu.
    Fi da-e tottu Cagliari ammiradu
    e rispettadu che tesoro mannu.
Su deghesette ‘e su mese ‘e nadale
in sa Sardigna bellu e Santamente.
su mill’e settighentos e un’annu.
     Narad’addiu a su mundu e s’ingannu
     si separat da-e sos suos giocundu,
     narad’addiu a s’ingannu ‘e su mundu
     da-e sos suos giocundu si separat
     a s’ingannu ‘e su mundu addiu narat
     si separat giocundu da-e sos suos.
     A sa vida mundan’a sos congluos
     e ha dadu su bene temporale.
In sa Sardigna bellu e Santamente
s’annu mille settighentas’ e unu,
su deghesette ‘e su mese ‘e nadale.
     Cumprid’had’ottant’annos senza male
     e ha guaridu minores e mannos
     cumpridu senza male had’ottant’annos
     e mannos e minores ha guaridu
     senza male ottant’annos ha cumpridu
     e guaridu ha mannos e minores.
     A ottant’unu cun tottu sos onores
     a raggiuntu su re de sos res.
S’annu mill’e settighentos e unu,
in sa Sardigna bellu e Santamente,
su deghesette ‘e nadale su mese.
     Como Fra Ignaziu ch’in su Chelu sese,
     est ‘onzi coro ‘e Santu zelu saziu
     como chi sese in su Chelu Fra Ignaziu
     est ‘onzi coro saziu ‘e Santu zelu.
     Fra Ignaziu como chi sese in Chelu
     ‘onzi coro ‘e Santu zelu saziu este,
     a tottu manda una lughe celeste
     e aggiua custu miseru poete.
S’annu mill’e settighentos e unu,
in sa Sardigna bellu e Santamente.
de nadale in su mese su deghesette.
     Sa manu soberana gratu ‘ette(s)
     oe veneradu t’hana Beatu
     ‘ettes sa manu soberana e gratu
     oe Beatu veneradu t’hana
     ‘ettas gratu sa manu soberana
     oe Beatu t’hana veneradu,
     s’elettu sardu populu istimadu
     est isettende cun felice incantu
     su die de ti proclamare Santu.
Laconi, 1949 per Beato Fra Ignazio.

Condividi

Condividi su facebook
Facebook
Condividi su whatsapp
WhatsApp
Condividi su email
Email

Un progetto con il contributo della Fondazione di Sardegna

Acquista il libro di
SU SARDU, LÌNGUA
DE EUROPA