COMUNICAU

S’Acadèmia de su Sardu onlus si-ndi prexat de s’afillamentu de is Arrègulas po ortografia, fonètica, morfologia e fueddàriu de sa Norma Campidanesa de sa Lìngua Sarda, avotada a totòmini de su Consillu Provìntziali de Casteddu su 17 de martzu 2010.

De imoi ainnantis at a essi custa sa norma de arreferimentu po totu is comunicatzionis in sardu-campidanesu de sa Provìntzia de Casteddu.

De sa publicatzioni is Arrègulas (18 de argiolas 2009) a s’afillamentu (17 de martzu 2010) nci funt passaus otu mesis, chi funt serbius a intendi arraxonamentus e arregolli parrimentus asuba de sa norma proposta, amostendi aici, de parti de sa Provìntzia, gana de fai sa cosa a manera democràtica.

Sa norma afillada su 17 de martzu no dda ant imbentada is Autoris de is Arrègulas o custa delìbera de sa Provìntzia; nci at sèculus de literadura sarda a nosi-dda amostai, sèculus chi funt finas su fundamentu de custa proposta etotu. De sèculus custa literadura s’amostat e caminat a duas cambas; sa de su campidanesu e sa de su  logudoresu, e custu est acontèssiu de sei, ca ddu ant bòfiu is Sardus, chi in sa stòria ant sèmpiri prefertu de pigai custu sètiu. Funt is Sardus etotu chi nos’inditant su sètiu chi nosu seus faendi.

Custu sceti est po nosu su tretu chi fait a fai: una lìngua sarda, e torraus a nai una, a duas normas, sa norma campidanesa e sa norma logudoresa, arrespetendi su connotu literàriu e sa bolontadi de is Sardus. Unu tretu impari chi arrespetat is diferèntzias e s’arrichesa de sa lìngua sarda e no una lìngua pesada apitzus de standard chena de stòria e chena de literadura chi is Sardus no ant a cumprendi mai.

Campidanesu e logudoresu tenint sa pròpiu bellesa e sa pròpiu dinnidadi. Ambaduus tenint una stòria e una literadura, una sienda stravanada chi depit essi su fundòriu de una polìtica linguìstica democràtica diaderus e de unioni.

Po imoi no nci funt is conditzionis po una norma sceti, ni s’agatat una lei italiana o europea chi nosi pongat a ddu fai e nimancu s’agatat unu guadàngiu polìticu. Castiendi a sa stòria is Sardus ant acèrriu is duas normas, comenti nos’amostat sa literadura sarda, e custu no at mai strobau su si cumprendi apari, ni podit firmai su si ponni a pari de su Pòpulu Sardu de peruna manera, comenti nos’amostant is esemprus internatzionalis.

Su spìridu de una polìtica linguìstica de unu standard a duas normas est modernu e democràticu e cunforma su spìridu de sa lei 482/99 de su Stadu italianu chi chistionat de minorias linguìsticas stòricas e duncas campidanesu e logudoresu, po su sardu etanti, e no de àterus imbentus linguìsticus de achipi amarolla o de una fueddada sceti.

Narendi custu nosu no boleus nai ca s’òmini no potzat o depat lompi in su tempus benidori a una norma sceti; po contras seus de su parrimentu ca is Sardus depint traballai totus po ddoi lompi, sceti ca sa norma, si est una, ndi depit bessiri a pillu de su traballu de totu is chi fueddant su sardu e no de chini est sètziu in d-una mesa. In custa manera arrespetaus su chistionai de totus e sa norma ndi bessit a pillu de sa conca e de sa lìngua de su pòpulu. Custa est democratzia linguistica.

Duncas nosi parint foras de su tempus e contras de sa democratzia pensamentus comenti “una lìngua, una natzioni”, foras de sa stòria e fillas de su peus centralismu linguìsticu a sa moda napoleònica, po no nai tirannia. Sa Sardìnnia chi boleus nosu tenit culturas medas e est arrespetosa de s’arrichesa linguìstica de su logu suu.

Emus a bolli chi su tretu chi seus faendi sighessit, cun is àterus passus de ponni in custu mori, e chi s’impìnniu de sa Provìntzia podessit sighiri finas in sa legisladura noa e chi is àteras provìntzias puru podessint ponni infatu a s’esempru bonu de sa de Casteddu.

COMUNICADU

S’Acadèmia de su Sardu onlus si-nde alligrat chi su Cossizu Provinciale de Casteddu apat aprovadu, botande-las a una boghe, sas “Arrègulas po ortografia, fonètica, morfologia e fueddàriu de sa Norma Campidanesa de sa Lìngua Sarda”.

Dae como in susu at a esser custa sa norma de riferimentu pro totu sas comunicatziones in sardu campidanesu de sa provìntzia de Casteddu.

Dae sa publicatzione de sas “Arrègulas” (18 de trìulas 2009) a s’aprovassione (17 martu 2010) che sun passados oto meses, chi sun serbidos pro intender resonos e collire parrer subra de custa proposta, mustrande  goi,  dae parte de sa Provìntzia, s’idea de fagher sa cosa in manera democràtica.

Sa norma aprovada su 17 de martu non l’an imbentada sos Autores de sas “Arrègulas” o custa delìbera de sa Provìntzia; ma sun sos sèculos de literadura sarda a no-las amustrare, sèculos chi fin finas sos fundales de custa proposta etotu. Dae sèculos custa literadura si mustrat e caminat a duas cambas: sa de su campidanesu e sa de su logudoresu, e custu est capitadu de sesi, ca l’an chèrfidu sos Sardos,  chi in s’istòria an semper seberadu de sighire custu caminu. Fin sos Sardos etotu chi nos an inditadu su caminu chi nois semus sighinde!

Custu solu est su caminu chi nos tocat a fagher: una limba sarda,  e torramus a narrer una, cun duas normas, sa norma campidanesa e sa norma logudoresa, sighinde sos inditos de sa literadura e sa bolontade de sos Sardos. Unu caminu paris chi respetat sas difenèssias e sa richesas de sa limba e no una limba fraigada e serrada inintro unu standard chene istòria e chene literadura chi sos Sardos no an a cumprender mai.

Campidanesu e logudoresu tenen cadaunu sa bellesa e sa dinnidade sua. Ambasduas tenen un’istòria e una literadura, una sienda manna e larga chi depet esser sa pranta inue fundare sa polìtica limbìstica democràtica aberu e de aunione.

Pro como non bi sun sas condissiones pro seberare una norma sola, ne s’agatat una leze italiana o europea chi nos oblighet a lu fagher  e non b’est mancu unu balanzu polìticu. Si apompiamus s’istòria, sos Sardos an seberadu sas duas normas, comente nos dimustrat sa literadura sarda, e custu no est istadu  mai  de  istrobu pro nos cumprender apare, ne podet blocare s’unidade de su pòpulu sardu  in peruna manera, comente nos dimustran sos esèmpios internatzionales.

S’idea de una polìtica limbìstica de unu istandard cun  duas normas est modernu e democràticu e respetat sos inditos de sa leze 482/99 de s’Istadu Italianu chi chistionat de minorias limbìsticas istòricas e duncas de logudoresu e de campidanesu, pro su sardu, e non de àteros imbentos limbìsticos cun impòsitos a malagana o de una manera sola de la faeddare.

Narande custu nois no est chi non cherimus chi si potat o depat arribare unu cras a una norma ebia, antzis semus de su parrer chi sos Sardos depan traballare totus paris pro arribare pròpriu a una norma sola, ma custa depet essire a campu dae sos chi faeddan su sardu e non depet esser su frutu de chie si l’imbentat sètiu in d-una mesa. In custu modu respetamus su chistionare de totus e sa norma est frutu de sos pessos e de sa limba de su pòpulu. Custa est democratzia limbìstica.

Duncas nos paren foras de su tempus e contra de sa democratzia pessos comente « una limba, una natzione », foras de s’istòria e fizas de su peus centralismu limbìsticu a sa moda de Napoleone, pro non chistionare de tirannia. Sa Sardìnnia chi cherimus nois, tenet medas culturas e est rispetosa de sas richesas limbìsticas de su logu suo.

Diemus cherrer chi su tretu de caminu chi semus faghende sighet, cun sos àteros passos e chi s’impìnniu de sa provìntzia de Casteddu potat sighire finas in sa legisladura noa e chi sas àteras provìntzias puru esseren postu fatu a su bonu esèmpiu de sa de Casteddu.

COMUNICATO

L’Acadèmia de su Sardu onlus saluta con soddisfazione l’adozione delle Arrègulas po ortografia, fonètica, morfologia e fueddàriu de sa Norma Campidanesa de sa Lìngua Sarda, votata all’unanimità da parte del Consiglio Provinciale di Cagliari il 17 marzo 2010.

D’ora in avanti sarà questa la norma di riferimento per tutte le comunicazioni in sardo-campidanese della Provincia di Cagliari.

Dalla pubblicazione del libro Arrègulas (18 luglio 2009) all’adozione (17 marzo 2010), sono trascorsi otto mesi, utili ad aprire un dibattito e cogliere pareri, dimostrando così, da parte della Provincia, la volontà di fare le cose in modo democratico.

La norma adottata il 17 marzo non è stata inventata dagli Autori delle Arrègulas o da questa delibera della Provincia, e sono là a dimostrarlo secoli di letteratura sarda, i quali sono anche la base della proposta stessa. Da secoli questa letteratura è bipartita, in campidanese e in logudorese, e ciò è avvenuto spontaneamente per volere dei Sardi, che hanno storicamente preferito questa soluzione. Sono i Sardi stessi dunque che ci indicano il cammino che noi ora stiamo percorrendo.

Questo è per noi l’unico cammino possibile: una lingua sarda, e ripetiamo una, con due norme, la norma campidanese e la norma logudorese, nel rispetto della tradizione letteraria e della volontà dei Sardi. Un cammino comune nel rispetto delle differenze e della ricchezza della lingua sarda e non costruita su degli standard senza storia e senza letteratura che i Sardi non potranno mai accettare.

Campidanese e logudorese hanno pari bellezza e pari dignità. Entrambi hanno una storia e letteratura, un patrimonio straordinario che deve essere la base di una politica linguistica veramente democratica e di unione.

Non esistono al momento le condizioni per una sola norma, né esiste una particolare legge italiana o europea che lo imponga e nemmeno esiste un’opportunità politica. Storicamente i Sardi hanno preferito la doppia norma, come dimostra la letteratura sarda, e questo non ha mai impedito la reciproca comprensione né può ostacolare l’unione del Popolo Sardo in nessun modo, come ci dimostrano gli esempi internazionali.

Lo spirito di una politica linguistica di uno standard a doppia norma è moderno e democratico e conforme allo spirito della legge 482/99 dello Stato Italiano che parla di minoranze linguistiche storiche e quindi campidanese e logudorese, nel caso sardo, e non di altre invenzioni linguistiche calate dall’alto o di una  sola macro-variante.

Con ciò non si vuol dire che non si possa o debba giungere un domani ad una norma unica; anzi crediamo che sia doveroso che i Sardi si impegnino tutti a raggiungere quest’obiettivo, ma la norma unica deve essere il risultato di un lavoro dei parlanti e non il risultato di chi sta dietro una scrivania. In questo modo rispettiamo la parlata di tutti e la norma sarà frutto dei pensieri e della lingua del popolo. Questa è democrazia linguistica.

Dunque ci paiono anacronistici e antidemocratici slogan del tipo una lingua, una nazione, antistorici e figli del peggiore centralismo linguistico di stampo napoleonico per non dire tirannico. La Sardegna che vogliamo noi è multiculturale e rispettosa della ricchezza linguistica del suo territorio.

Auspichiamo che il cammino intrapreso continui, con gli altri passi da compiere in questo senso, e che l’impegno della Provincia abbia continuità anche nella nuova legislatura e che così pure le altre province sarde possano seguire il buon esempio di quella di Cagliari.

Lascia un commento