Pasquale Dessanai

Pasquale Dessanai

(Nùgoro 1868 – Uras 1919)

P

ascale Dessanai naschet dae Luisi Sanna e Mariantonia Nurra Sini. Bidimus su primu sinnu nòdidu de cust’autore, su sambenadu: proite Dessanai, cando su babbu fut Sanna? In su registru de sos isposonzos de sa catedrale de Nùgoro, cumparit sa grafia Desannai. Sa peràula si diat pòdere dividire in De-sanna-i, comente pro primu su babbu non l’esseret riconnotu e s’Ufissiale de s’Istadu tzivile l’esseret impostu unu sambenadu de apostizu, lassande una frata però de su sambenadu de su babbu (De-Sanna-i). Sa duda abarrat. Su chi est seguru chi su jaju mannu de totu sos Dessanai de Nùgoro fut Pascale.
A dolumannu possedimus pagos meda dochimentos susu sas òberas suas: nos abarran 300 versos ebia. Su primu tribàlliu est su libereddu de poesias chi Dessanai imprentat paris cun s’amigu Cam, unu poete zòvanu bitichesu. Nèulas, custu est su nòmene de su libereddu, nde fàghet essire a pizu sos duos poetes e comintzat a essere connotos dae sos lezidores de poesia de Nùgoro e de totu sa Sardìnnia, tantu chi su zornalista tataresu Stanis Manca, chi biviat e triballiaiat in Roma, at pedidu a Gràssia Deledda, in cussu mamentu in Nùgoro, de l’imbiare poesias de Dessanai; e issa:
vi scrivo per scusarmi se non v’ho mandato prima le poesie che desideravate leggere del Dessannai. Ve le spedisco insieme a questa. Gliele ho fatto chiedere da un suo professore – ché il Dessannai frequenta la scuola normale – mio amico, perché non ho con lui relazione alcuna, benché m’abbia già dedicato molti versi, fra cui gli originalissimi che vi unisco: li dedicò a me forse credendo che la voce udita da lui cantare fra i silenzi incantati degli elci illuminati dalla luna, fosse la mia” 16.

Dessanai sighit a iscrìere in sos periòdicos sardos prus de importu in cussos tempos. Sas poesias suas benin pubricadas in “Vita Sarda”, in “Mente e cuore”, in “La giovane penna”, in ”La Domenica sarda” e fintzas in “Sardegna artistica”, paris cun su pintore nugoresu Antoni Ballero (Nùgoro 1864-Tàtari 1932) chi comintzat a triballiare paris a Pascale dae su 1893.
Pascale Dessanai fut un’antimonàrchicu, sotzialista. E su 29 de làmpadas de su 1900, pro si èssere atrividu a iscrìere versos  de cuntentesa e de festa pro sa morte àpida dae su re Umberto I a Monza (Un’arma a due punte è un grande terrore./ con una si lacera ai poveri il cuore,/ con l’altra si taglia la gola del re!/ Ben morto il re!) benit fintzas impresonadu.
Dessanai est istadu unu annoadore mannu de sa poesia in limba sarda de sa fine de s’800 e de sos primos de su ‘900. Issu comintzat a iscrìere dae zòvanu sighinde sa caminera connota logudoresa chi impreat su logudoresu famadu, sa limba poètica de su connotu (fintzas frorizada cun carchi faeddu literàriu italianu), una limba acolostiada susu sos faeddos de su logu, cumpresa dae totus, e impreada dae gasi totu sos poetes cabesusesos zai dae su 1500. A maduru comintzat a isperimentare, istresiànde-si abellu abellu dae sa “limba arta” e impreande sèmpere de prus su nugoresu, sa limba sua de late, unu faeddu prus cunfidentziale, briva de tradissione literària. 

MALINCONIA

Est notte, ma su chelu est istelladu,
pioen sos rajos de sa luna piena…
appassionada mandat Filumena
un innu de amore a su criadu…

ma pro itte duncas frittu e angustiadu
proat su coro meu forte pena?
Ma pro itte ista notte in donzi vena
su sámbene m’iscurret agitadu?

No isco. Ma crudele est s’agunia
chi sempre mi cunsumit, sa tristura
mi turmentat continu, amada Lia!

Non dormo un’ora sola, appo paura,
ispásimo, frastimo, né allegria
dare mi podet sa tua ermosura!

Cumparti

Share on facebook
Facebook
Share on whatsapp
WhatsApp
Share on email
Email

Unu progetu cun su contribudu de sa Fondazione di Sardegna

Còmpora su lìberu de
SU SARDU, LÌNGUA
DE EUROPA