Maria Carta

Maria Carta

 

(Sìligo, 1934 – Roma, 1994)

N

aschet in Logudoro dae una famìllia bisonzosa. Dae pitzinna aiat imparadu sos istentos de sa vida acumpanzànde-los cun sa cultura e sos cantos de sa terra sua, suta s’ogru carinniosu de sos betzos, amparadores de melodias millenàrias. E est pròpiu gràssias a su ajaju sou etotu, chi Maria incomintzat a cantare in sas prassas, in sas festas populares e in sas biddas afaca. 
In su 1957 leat parte, binchènde-lu – a su concursu de Miss Sardegna, leende parte puru a su concursu nassionale de Miss Itàlia. A lestru lassat sa Sardìnnia, andende a bìvere a Roma, inue connoschet a su scenegiadore Salvatore Laurani, chi si-la cojuat daboi de pagu tempus.
S’iscriet a su Centro studi de musica popolare de s’Accademia de Santa Cecilia, dirìgidu dae Diego Carpitella, incomintzende a girare pro totu sa Sardìnnia, chirchende, regolliende e remonende una cantidade manna de cantos – calincunu zai prontu a andare pèrdidu – chi sun intrados in su repertòriu sou matessi.
Isperimentat su turmentu de èssere pagu pràghida in su palcu comente fèmina, in Sardìnnia, proite, nos relatat, «tando su cantu sardu fit prerogativa de sos òmines». Torrat a donare sa presèntzia feminina a su cantu gregorianu; Giusepe Dessì, in sa presentada de su discu “Delirio”, at a iscrìere: «In mesu de sos pagos documentos de sa limba logudoresa bi sun sos cantos chi Maria iscòbiat a su mundu, de festa e de soledade, de turmentu e de recreu, contan sa vida de unu pòpulu, de cussu pòpulu chi issa istimat e chi cantat liberende in sa boghe sua ispantosa sa fortza esistentziale de sos sentidos suos».
Connoschet a Ennio Morricone, chi la proponit a sa RCA. In su 1971 bessit su primu album intituladu “Paradiso in re”. S’apretziamentu pro Maria incomintzat a barigare sas làcanas nassionales: cantat pro totu s’Europa, intrende fintzas in su mundu de sa televisione, de su teatru e de su tzìnema, fatende s’atora pro Francis Ford Coppola, Francu Zeffirelli, GiusepeTornatore e àteros.
Intro de su 1971 e su 1993 registrat 17 albums e 7 sìngulos. In su 1975 pùbricat una regorta de poesias intitulada “Canto rituale”.
In su 1976 bessit cossizera comunale de Roma puru, inue at a istare fintzas a su 1981.
In su mentra bessit populare meda in Frantza cantende in sos prus palcos importantes de Parigi, s’Olympia e su Théâtre de la Ville, cundividènde-los cun bonu-coru: «Apu giutu unu fiotu mannu de zente fora de s’Itàlia, su Coru de Vitzi, Luisu Lai, su Coru de Neunele, e custu est de importu mannu proite no esistit solu su cantu meu, su cantu gregorianu, ma esistit fintzas su chi faghen sos àteros».
In su 1990 s’Universidade de Bologna li donat s’incàrrigu de faghere unu cursu integrativu de Antropologia culturali. Faghet s’ùrtimu cuntzertu in Frantza, in su 1993. daboi pagu tempus, si-che at a mòrrere in sa domo sua de Roma a 60 annos pro more de una maladia grave.

Cumpartzi

Share on facebook
Facebook
Share on whatsapp
WhatsApp
Share on email
Email

Unu progetu cun su contribudu de sa Fondazione di Sardegna

Còmpora su lìburu de
SU SARDU, LÌNGUA
DE EUROPA